Sahrane predstavljaju posebne ceremonije kojima se obeležava smrt jedne ili više osoba. Zapravo, one su svojevrsni način odavanja poštovanja i poslednji pozdrav dragoj osobi.
Svaki narod i vera imaju svoje karakteristične pogrebne ritualne koji ih izdvajaju od drugih. Tako sahrane u Burmi traju čak 7 dana. Na Aljasci su prepoznatljivi nadgrobni spomenici u vidu malih oslikanih kuća, dok sahrane u Gani prate neobični kovčezi koji oblikom opisuju preminulog.
Iako se običaji razlikuju od mesta do mesta, tokom istorije, pa i danas, najveću pažnju privlače sahrane poznatih osoba. Mnoge od njih imaju i zasebno mesto na groblju gde se sahranju. U našoj zemlji to je Aleja velikana u Beogradu.
Prve sahrane u Aleji velikana
U davna vremena groblja su se nalazila na prostoru izvan centralnog dela grada. Prvo groblje u Beogradu, još iz doba Turaka, bilo je smešteno u blizini Varoš-kapije, gde počinje današnja Brankova ulica. Kako se grad širio u ovom delu, 1826. godine knez Miloš je doneo odluku da se Staro srpsko groblje preseli na Tašmajdan, koji je u to doba bio periferija.
Međutim, ovo se vrlo brzo pokazalo kao nedovoljni prostor. Naime, tokom 19. veka Beograd je prihvatio evropski način urbanizacije, pa je došlo do gradnje širih delova, pre svega Tašmajdana, Slavije i Vračara. Zbog toga je oktobra 1871. godine mitropolit Mihailo priložio inicijativu Ministarstvu vnutrenih dela za izmeštanje groblja. Trinaest godina kasnije počelo je da se formira Novo groblje na mestu gde se i danas nalazi. Odnosno, od Ruzveltove i bočnog prilaza iz ulice Sv. Nikole do današnje crkve Sv. Nikole.
Međutim, sahranjivanje velikana nije počelo odmah. Tek 1922. godine otkupljeno je zemljište za Francusko vojno groblje, što je omogućilo da se i civilno proširi, stvarajući prvu zasebnu celinu namenjenu sahranjivanju ličnosti od posebnog nacionalnog značaja. Izgradnja grobnica u njoj započeta je 1926, a završena 1927. godine.
Odmah po završetku iz drugih grobnica preneti su posmrtni ostaci važnih ljudi naše istorije, pa su prve sahrane u Aleji velikana, zapravo, predstavljale ponovni ukop 9 poznatih ličnosti. Na tom spisku našli su se general Miloš Vasić, književnik Petar Kočić, akademik Jovan Cvijić, dobrotvor Velimir Mihailo Teodorović, književnik Stevan Vladislav Kaćanski, filozof i pesnik Milan Kujundžić Aberdar, dobrotvor Ilija Milosavljević Kolarac, general Mihailo Kovačević i kompozitor Kornelije Stanković.
Forma Aleje velikana
Aleja velikana se prostire od Arkada na severnu do Aleje streljanih rodoljuba na jugu Novog groblja u Beogradu. Obuhvata 23 porodične grobnice, koje upotpunjuju 3 kapele sagrađene prema nacrtima srpskih i ruskih arhitekata. Kapelu dobrotvoru Velimiru Teodoroviću podigla je država u znak zahvalnosti, dok su druge 2 privatne i to porudžbine porodica kompozitora Stevana Hristića i akademika Vladimira i Ivana Spužića.
Obeležja na grobnicama imaju zadatak da prikažu osobenost preminulog. Tako je, na primer, grobnica geografa Jovana Cvijića velikim delom pokrivena sitnim kamenjem, a Jovana Popovića književnika i nosioca Partizanske spomenice 1941, motivima Narodnooslobodilačkog rata.
S obzirom da je koncipirana po principu porodičnih grobnica, sahrane u Aleji velikana predviđene su ne samo za znamenite ličnosti, već i za njihove porodice, što je glavna razlika između nje i Aleja zaslužnih građana, koja ima formu parka koji se širi.
Da li se danas organizuju sahrane u Aleji velikana?
Aleja velikana je zaokružena celina koja ne može dalje da se proširuje. To znači da se u njoj obavljaju sahrane samo naslednika, ako ih ima.
Jedini izuzetak širenja bio je 2013. i 2016. godine kada su preneti posmrtni ostaci ratne heroine Milunke Savić i socijaliste Dimitrija Tucovića.
Ukoliko želite dostojanstven pomen najmilijem prepustite organizovanje celokupne sahrane pogrebnom preduzeću Drnda Internacional, uključujući i međunarodni prevoz pokojnika.
