Sahrane kroz istoriju

Sahrane predstavljaju proces odlaganja posmrtnih ljudskih ostataka ili pepela pokojnika. Ovaj proces je obično praćen obrednim ili religijskim ritualom.

Antropolozi smatraju da su se sahrane razvile iz straha. Naime, od davnina čovek je težio da umiri duhove predaka, te im je pripremao raskošne pogrebe. Na njima se nije štedelo, a sastojale su se od niza detalja, poput ritualnog pranja pokojnika, bdenja, plaćanja narikača…

Vrste sahrane kroz istoriju

Postoje tri najčešće forme kojim su obavljane sahrane kroz istoriju – inhumacija, inflamacija i mumificiranje.

Inhumacija je dobila naziv od latinske reči humus – zemlja. To znači da su mrtvi sahranjivani ukopavanjem. Ovo je ujedno i najstariji i najrasprostranjeniji način sahrane kroz istoriju. A razlikuje se po položaju tela. Ono može biti na leđima, licem okrenutim ka tlu, položeno na bok, u pololožaju fetusa, pa čak i u sedećem stavu.

Inflamacija predstavlja spaljivanje pokojnika. Danas se za ovaj obred upotrebljava reč kremacija. Međutim, mnogi istoričari smatraju da nije pogodna, jer se povezuje sa društvenim pokretom za kremaciju koji se razvio u Italiji u 19. veku.

Mumificiranje je posebni proces kojim se čuva telo. U početku je telo obmotavano debelim slojem lanenih zavoja, koji su potapani smolom. Izvađeni unutrašnji organi vraćani su zajedno sa cimetom i eteričnim smesama. Nakon toga je mumificirano telo polagano u drveni kip koji je bio u ljudskom obliku.

Sahrane kroz istoriju – Kameno doba

Nije poznato kako su se odvijale sahrane u paleolitu, odsnosno starijem kamenom dobu. Pretpostavlja se da svest o zagrobnom životu nije bila razvijena, već da je postojala potreba uklanjanja ostataka mrtvaka.

U francuskoj pećini La Ferasi pronađeni su skeleti koji su bili pokriveni kamenjem. Preko njega je postavljano oruđe, ostaci životinja i pepeo. Takvi grobovi otkriveni su na lokalitetu Tešik Taš u Uzbekistanu, u pećini Šanidar u Iraku i u pećini Monte Čirčeo u Italiji.

Tokom mezolita dolazi do velikih društvenih i ekonomskih promena. Samim tim i do promena u sahranjivanju, koje se obavljalo u grobovima sa kamenim platformama.

U mlađem kamenom dobu, neolitu, pored sahranjivanja vršeno je i spaljivanje tela. Grobovi nisu bili obeleženi, a u pojedinim zemljama čak su zakopavani ispod poda u kućama.

Sahrane kroz istoriju – Antičko doba

U staroj Grčkoj mrtvi su sahranjivani u sarkofage. Upravo je u ovom periodu nastala građevina u kojoj je pokopan kralj Mauzol. Ovaj spomenik postao je jedan od sedam svetskih čuda starog sveta. Zahvaljujući njemu razvile su se sahrane cenjenih ljudi u mauzolejima.

Sahrane kroz istoriju – Hrišćanstvo

Tokom vekova hrišćanstvo je zabranjivalo da se sahrane obavljaju kremiranjem. Crkva je nalagala da se telo sačuva jer je potrebno u zagrobnom životu. Odnosno, kremiranje je bilo protivno crkvenoj teoriji o telesnom vaskrsenju.

Prvo spaljivanje posmrtnih ostataka u Evropi obavio je dr Vilijam Prajs. Ovaj Velšanin je kremirao svog sina, zbog čega mu je suđeno 1884. godine. Presedan u svetu sahrane nastao je njegovim oslobođenjem. Naime, sudija je optužbe odbacio naglašavajući da je kremiranje zakonito ukoliko ne nanosi štetu živom ljudskom biću.

Ipak, tek u 20. veku crkva je zvanično prihvatila ovaj vid sahrane. Te je on poslednjih godina postao veoma popularan širom sveta pa i kod nas.